۶۰ سال از مرگ هموطن ارمنی تبار، وارتان سالاخانیان در زیر شکنجه گذشت. «احمد شاملو» در پانویس شعری که به نام «مرگ نازلی» در مجموعه شعر «هوای تازه» و به یاد «وارتان» سروده و به چاپ رسیده، دربارۀ او که در تاریخ مبارزات سیاسی ایران «اسطوره ی مقاومت» لقب گرفت، نوشته است:
«وارتان سالاخانیان پس از کودتای ۲۸ مرداد سال ۳۲ گرفتار شد. همراه مبارز دیگری ـ «کوچک شوشتری» ـ زیر شکنجۀ ددمنشانه‌ئی به قتل رسید...
«وارتان» یک بار شکنجه‌ئی جهنمی را تحمل کرد و به چند سال زندان محکوم شد. منتها بار دیگر یکی از افراد حزب توده در پروندۀ خود او را شریک جرم خود قلمداد کرد و دوباره برای بازجوئی از زندان قصر احضارش کردند. من او را پیش از بازجوئی دوم در زندان موقت دیدم که در صورتش داغ‌های شیار وار پوست کنده شده به وضوح نمایان بود.
در شکنجه‌های مجدد بود که «وارتان» در پاسخ سؤال‌های بازجو لجوجانه لب از لب باز نکرد و حتی زیر شکنجه‌هائی چون کشیدن ناخن انگشت‌ها و ساعات متمادی تحمل دستبد قپانی و شکستن استخوان‌های دست و پای خویش حتی ناله‌ئی هم نکرد. . .»
زنده یاد جهان قشقایی اجرای جدیدی از آهنگ قدیمی "مرگ نازلی" انجام داد که در نمآهنگی به نام "از وارتان تا ستار" قابل دیدن و شنیدن است. [۱] بر اساس اطلاعاتی که در دانشنامه ویکیپدیا منتشر شده است، وارتان متولد ششم بهمن ۱۳۰۹ در تبریز بود. و تاریخ مرگ وی ۱۸ اردیبهشت ۱۳۳۳ در تهران ...
منابع: ویکیپدیا، پرند، یوتیوب
منابع: ویکیپدیا، پرند، یوتیوب
